Oscar Chivite Nafarroako Gobernuko Lurralde Kohesiorako kontseilariak Olaztiko araztegi berria bisitatu du gaur. Izan ere, 2,8 milioi euroko inbertsioa ekarri duen birmoldaketaren ondoren, Hiri Erabilerako Uraren Ziklo Integralaren 2019-2030 Plan Zuzentzailean jasotako jardueren parte dira.
Departamentuko titularrak berretsi egin du Nafarroako Gobernuak “klima aldaketari aurre egiten dioten politika jasangarriekin” duen konpromisoa, zeinek “batez ere kalitatezko ura prezio eskuragarrietan izateko eskubidea bermatzen duten”. Testuinguru horretan, Chivitek berretsi egin du “datuek eta egindako inbertsioek Foru exekutiboa Uraren Gobernua bezala berretsi” egiten dutela.
Ildo horretan, Chivite kontseilariak gogorarazi du Hiri Erabilerako Uraren 2025-2030 Ziklo Integralaren Plan Zuzentzailearen berrikuntzak 121,3 milioi euro erreserbatzen dituela hondakin-uren araztegiak birmoldatzeko. Kopuru horri 128 milioi euro gehitu behar zaizkio, altako eta baxuko sareak berritzeko. “Politika hidraulikoak ikuspegi integrala izan behar du, tokiko erakundeei, handiei eta txikiei, balio erantsia eman behar die, eta lurraldea egituratzeko funtsezko ardatza izan behar du”, berretsi du kontseilariak araztegira egindako bisitan, zeinetara bertaratu den Fernando Mendoza Nilsako zuzendari kudeatzailearekin batera.
Chivitek nabarmendu du, gainera, toki entitateen eta Foru Gobernuaren politiken arteko lankidetza oso garrantzitsua dela iraunkortasun ekonomikoaren eta ingurumenaren arloan, “herritarren onerako direlako eta, arazketaren arloan, berdintasunezko saneamenduaren kanonari esker, lurraldeen arteko elkartasuna indartzen dutelako eta lurralde kohesioa sustatzen dutelako”.
Kontseilariak gogorarazi du ehun biztanletik beherako herriguneetarako instalazioak eraikitzeko inbertitzeaz gain, zeinetatik Nafarroako berrogeita hamar bat herrik baliatu dituzten, oso garrantzitsua dela antzinatasunagatik edo erabileragatik amortizatutako azpiegiturak partzialki edo erabat birmoldatzeko kapitulua ere, esaterako Olatzagutian, Fiteron eta Cintruenigon dagoeneko amaituta dauden erreformekin batera, edo Corellan eta Tuteran, baita udazkenean hasiko direnekin ere, esaterako Lizarran eta Lodosa-Sartagudan. Instalazio horiek guztiek 20 eta 30 urte bitarteko balio-bizitza dute, eta amortizatu egin dira; aldi berean, zerbitzu ematen dieten herrien eskakizun berrietarako prestazio gutxi geratu dira.
Eraginkorra, modernoa eta zabala
Olatzagutian araztegi berri bat egitea erabaki da, eraginkorragoa, modernoagoa eta zabalagoa, hiru hamarkadatan emaria eta karga kutsatzailea handitu egin direlako. Gainera, erabiltzen ari diren elementuak eta teknologiak pixkanaka zaharkitu egin dira. Duela gutxi, hondakin-uren tratamenduari buruzko 2024/3019 zuzentarau berrian jasotako Europar Batasunaren eskakizunak gehitu dira, nitrogenoa eta fosforoa murrizteko helburuarekin, eta horrek Arakil ibaia hobetzen lagunduko du.
Araztegi berria erabiltzearekin batera, aurrekoa, 1991n eraikia eta 1992an martxan jarritakoa, udazkenean eraitsiko da. Eraisteko lizitazioa laster argitaratzea aurreikusten da, 300.000 euro inguruko aurrekontuarekin. Horren ordez, segurtasun-aintzira bat jarriko da, nahiz eta bertako elementuetako batzuk berria egiteko egokitu diren.
Instalazio zaharraren tokia aintzira bihurtuko da, eta 1.300 m³ inguruko edukiera izango du. Gainera, nabarmentzekoa da emaria tratatzeko beste elementu bat ere badagoela obran: ekaitz-tanga. Elementu horrek emari-bolumen handiko hargailu gisa jarduten du ekaitz bortitzetan edo ustekabeko ur-uholdeetan, hasiera batean ur horri eusteko eta gero araztegira bidaltzeko, baina betiere araztegia kolapsatu ez dadin zainduz. Horrela, egungo instalazioak segundoko 15,63 litroko batez besteko emaitza trata dezake (1.350 m³/eguneko), eta gehienez 46,90 litro segundoko.
Puntako teknologia
Olatzagutiako araztegian ezarri den teknologia jadanik hamar urtez baino gehiagoz Irurtzungo araztegian arrakastaz erabili izan dena da. Lohi aktiboen eta film finkoen sistema integratua da. Abantaila bat du: ez du produktu kimiko erantsirik behar; izan ere, injektatutako airearekin, plastikozko piezekin eta behar bezala maneiatzearekin arazketa ahalbidetzen du, eta nitrogenoa zein fosforoa ere kentzen ditu. Elikagai horiek algak ugaritzea eragin dezakete ubideetan, izan ere, uraren oxigenoa kontsumitzean arrain-bizitzari kalte egiten diote.
Horrez gain, araztegiak urrutiko-kontrol sistema bat du, mantentze-lanetako langileen artean edozein matxuraren berri berehala izateko. Langile horiek alertak jasoko dituzte. Sistema horrek bermatzen du edozein gorabeherari gehienez 24 orduko epean erantzungo zaiola. Bestalde, proba-fasea gainditu ondoren, irailetik aurrera, astean bitan mantentze-lanetarako bikote baten bisitarekin kontatuko da elementu mekanikoak, lorezaintza eta ibaira isurtzeko puntua ikuskatzeko.
