- Denis Itxaso Etxebizitza eta Hiri Agenda sailburuak proposatu du Bide Hondartzako 500 etxebizitza babestuekin batera kultura- eta kirol-ekipamenduak jartzea, inguruko auzo-elkarteek sentitzen eta aldarrikatzen dituzten beharrei erantzuteko. «Hiru aukerek zailtasunik gabe sar dezakete aukera hori, aldakortasuna eta hiri-integraziorako gaitasuna direla eta».
- JPAM City Makers, RAZ eta Usandizaga, eta estudio beldarrain taldeek talde eta herritar interesatuen galderei, zalantzei eta kezkei erantzun diete. Azpimarratu da eraldaketari modu koherente eta integralean aurre egin behar zaiola hiriko giza eskalarekin, eta bideak birpentsatu behar direla oinezkoei protagonismo handiagoa emateko.
- Proiektu finalistak «Hurrengo geltokia: Amara-Easo» erakusketan ikus daitezke. Erakusketa azaroaren 14ra arte dago zabalik, Easo kaleko 43 zenbakiko suhiltzaileen parke zaharrean. Aurreikuspenen arabera, udaberrian esleituko zaio hautatutako taldeari, eta talde horrek HAPOren aldaketa idatzi beharko du.
Larunbat honetan, Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza eta Hiri Agenda Sailak antolatutako jardunaldi bat izan da Euskadiko Arkitektura Institutuaren egoitzan. Jardunaldi horri esker, herritarrek bertatik bertara ezagutu ahal izan dituzte JPAM City Makers, RAZ eta Usandizaga eta estudio beldarrain taldeen proposamenak, Donostiako Zabalgune erromantikoa eta Amara hiri-eredu berritzaile, iraunkor eta orekatu baten bidez josteko hainbat irtenbide planteatzen dituztenak. Playa de Vías-eko operazioa erdigunetik igarotzen diren topoaren trenbideak lurperatuz egin daiteke, eta Eusko Jaurlaritzak ideien lehiaketa bat sustatu du Donostiako Hiri Antolamenduko Plan Orokorraren idazketa puntualerako, espazio horri 21.000m2 500 etxebizitzaz, hurbileko ekipamenduz eta berdegune zabalez hornitzeko.
Denis Itxaso Etxebizitza eta Hiri Agenda sailburuak aurkeztu du ekitaldia, eta defendatu du Playa de Vías eremuan aurreikusitako 500 etxebizitza babestuekin batera «kultura- eta kirol-ekipamenduak» egon beharko liratekeela. Itxasok premisa hori azaldu du gaur goizean Mugak Nazioarteko Arkitektura Bienalaren esparruan egindako hiru proposamen finalisten aurkezpen publikoan.
Sailburuak nabarmendu du proiektuak erantzun egin behar diela hiri-operazio handi horrekin batera doazen gizarte- eta auzo-eskaerei. «Auzo-elkarteek historikoki aldarrikatu dituzten behar horiek harrera ona izan behar dute hiri-eraldaketa handi honetan», adierazi du. Ildo horretan, Itxasok gaineratu du «bideetako hondartza hirian eta pertsonengan pentsatzen duen proiektu bat izan behar da. Errenta-atalase desberdinetarako etxebizitza eskuragarria konbinatuko duen espazio berri bat sortzeaz ari gara. Hainbat motatako etxebizitza babestuak dituen auzoa: zuzkidura-bizitokiak, etxebizitza tasatuak, erregimen orokorreko BOEak eta etxebizitza sozialak, baina betiere alokairu-erregimenean «.
Ekitaldian Nekane Arzallus Hirigintza Iraunkorreko zinegotzi eta Donostiako behin-behineko alkatea ere izan da, beste ordezkari instituzional batzuen artean.
Bere hitzaldian, Arzallusek eskerrak eman dizkio Arkitektura Bienalari «donostiarren kezka handienetako bat den gai honetan arreta jarri izanagatik. Uste dut konferentzia honek aukera ematen digula elkarrekin lan egiteko eta elkarrekin lanean jarraitzeko, Easoko Playa de Vías bezalako eremuak berroneratuz irtenbideak bilatzeko, donostiarren arazoei erantzuna eman diezaieketen tipologia desberdinekin».
Zentzu horretan, Hirigintza Jasangarriko ordezkaria Udal Etxebizitza Tasatuak suposatzen duen figuraren oso alde agertu da, «bere ahaleginak klase ertainera bideratzen baititu, hau da, merkatutik kanpo geratzen ari dena, prezioak topatuz eta donostiarrei zuzenduta».
Era berean, azpimarratu duenez, «egun hauetan egiten ari den parte-hartze prozesuak, Biurtekoarekin batera, eta gaur hemen egiten ari garenaren moduko topaketek, Udala Hiri Antolamenduko Plan Orokorraren aldaketaren bidez bultzatzen ari garen berroneratze proiektu berri bat ekarriko digute, dagoeneko sartuta gaudena». Izan ere, Arzallusen arabera, «Playa de Vías biziberritzea aukera oso garrantzitsua da hiriarentzat zentralitate berri bat sortzeko eta hemeretzigarren mendeko zabalgunearen eta Amararen arteko hiri-bilbe osoari koherentzia emango dion lotura bat sortzeko, Morlans bi auzoetara hurbiltzea ahalbidetuz».
Topaketan arkitektoek, auzo-kolektiboek eta herritarren elkarteek hartu dute hitza. Esku-hartzaileek etxebizitzei buruz adierazi dituzten kezkak eraldaketaren xede den espazioak eragindako bideen birdiseinuari buruzkoak izan dira.
Hiru begirada erronka bererako
Proiektu finalistek Zabalgune erromantikoa eta Amara eredu berritzaile, iraunkor eta orekatu baten bidez josteko moduari buruzko hainbat ikuspegi eskaintzen dituzte:
- «Habititar el bosque urbano», JPAM City Makers (Amado Martín, Jorge Perea eta Samuel Llovet): modernitatea eta errespetu historikoa uztartzen dituen proposamen garaikidea, etxebizitza-parke eta -aniztasun tipologiko handiarekin.
- RAZ eta Usandizagaren «Kalerik kale plazarik plaza» (Gilen Txintxurreta, Jacek Markusiewicz, Ander Gortazar eta Ibai Usandizaga): parke nagusi bat, ibaiaren bidea lurperatzea eta hiri-dorre bat proposatzen ditu erreferentzia gisa.
- beldarrain estudioaren «Hari berdez hiria josi»: parkean integratutako ekipamenduak dituen eraikin sigi-saga bat proposatzen du, hiri-bizitza konektatua eta jasangarria sustatuz.
Eason topoaren lurperatzeari esker egin daitekeen Playa de Vías operazioak 21.000 metro karratuko lurzorua askatuko du 400 eta 500 etxebizitza babestu artean, ekipamendu berriak eta berdegune zabalak eraikitzeko, Donostiako bihotzaren gune enblematikoenetako bat berrkonfiguratuz.
Proiektu finalistak «Hurrengo geltokia: Amara-Easo» erakusketan ikus daitezke. Erakusketa azaroaren 14ra arte dago zabalik, Easo kaleko 43 zenbakiko suhiltzaile-parke zaharrean. Herritarrek trenbideen hondartzaren etorkizuna ezagutzen eta diseinatzen jarraitu ahal izango dute.
Hemendik aurrera, Eusko Jaurlaritzak memorandum bat egingo du, proposatzen ari diren proposamenak eta iradokizunak jasotzeko, partaidetza-bide desberdinetatik, eta hiru finalistak baloratuko ditu, iradokizun horiek integratzeko duten gaitasunagatik, azken proposamenean sartzen diren etxebizitza publikoen kopuruagatik, proiektuari ematen dioten bideragarritasun ekonomikoagatik eta irtenbide integratuaren hiri-kalitateagatik. Datorren udaberrian egingo zaio esleipena hautatutako taldeari, eta hortik aurrera, irabazleak Donostiako HAPOren aldaketa puntualaren dokumentua idatzi beharko du.
