Gazteen Euskal Behatokiak bildutako datuen arabera, «Gurasoak izan nahi al dugu?» txostenean Iritziak eta perspektibak «, seme-alabarik ez duten pertsonen %67,7k bizitzako uneren batean eduki nahi ditu, baina soilik %6,3k dio ama edo aita ez izateko erabakia behin betikoa dela.
2024ko azarotik abendura bitartean EAEn bizi diren 25 eta 39 urte bitarteko 2.323 pertsonari egindako inkesta batean oinarritutako azterlanak amatasunari eta aitatasunari buruzko erabakietan eragiten duten motibazioak, kezkak eta baldintzatzaileak aztertzen ditu, jaiotza-tasak behera egin duen testuinguru batean.
Arrazoiak eta kezkak
Seme-alabak izateko arrazoien artean, bizitza aberasten dutela uste izatea (10etik 8,2) eta haurrak gustuko izatea (7,7) nabarmentzen dira. Aitzitik, nahi ez izateko arrazoi nagusien artean, beste bizi-proiektu batzuei lehentasuna emateko nahia (7,6) eta seme-alabarik gabe bizitzeko lehentasuna (7,5) nabarmentzen dira.
Aitatasunaren edo amatasunaren aurreko beldurrek ere pisu handia dute: %64,7ri kezkatzen zaio beretzat denborarik ez izatea, %59,4ri osasun fisiko edo mentalean izan dezakeen eraginak, eta %49k baino gehiagok erosteko ahalmena galtzeko edo garapen profesionala geldiarazteko beldur da. Kezka horiek ohikoagoak dira emakumeen artean.
Nahi dituzten seme-alaben batez bestekoa 2,2 bada ere, seme-alabarik ez duten pertsonen %34,5ek soilik uste du nahi dituenak izatea lortuko duela. Gainera, lehen ondorengoa izateko adin egokiena 33,3 urte da, baina %27,2k bakarrik espero du adin horretara iristea. Arrazoi ekonomikoak (%72,9), lanekoak (%57,3) eta etxebizitzakoak (%46,0) dira oztopo nagusiak.
Guraso direnen esperientzia
Amatasunaren/aitatasunaren esperientziari dagokionez, ama eta aita direnek kontatua, bizipena desberdina da gizonen eta emakumeen artean. Oro har, emakumeek ondorio negatibo gehiago hautematen dituzte, bai familian, bai lanean.
Amek aitek baino neurri handiagoan adierazten dute hazkuntza-lanen edo etxeko lanen banaketa ez dela orekatua bikoteko bi kideen artean, bikote-harremana ez dela hobetu seme-alabak dituztenetik, lanean eskaintzen zaizkien kontziliazio-neurriak ez direla nahikoak, seme-alabak izateak eragin negatiboa duela laneko edo garapen profesionaleko aukeretan, eta lanaren ondoriozko estresak ama gisa duten ongizateari eragiten diola.
Genero-desberdintasun iraunkorra
Txostenaren arabera, emakumeek oraindik ere zama handiagoa hartzen dute hazkuntzan eta etxean. %78,9k uste du amatasunak lanbide-uko egite gehiago dakartzala emakumeentzat, eta %75ek baino gehiagok uste du seme-alabak izateko gizarte-presioak eragin handiagoa duela emakumeengan. Amek, bereziki, zailtasun handiagoak aipatzen dituzte lan- eta familia-bizitza uztartzeko.
Azterlanak ondorioztatzen du seme-alabak izateko nahia estuki lotuta dagoela egonkortasun ekonomikoarekin, babes sozialarekin eta genero-rolen ekitatearekin.
Zutabe horiek indartzen dituzten politika publikoak funtsezkoak izan daitezke jaiotza-tasaren beherakada iraultzeko eta euskal gazteen bizi-proiektuak babesteko.
Informazio gehiagorako: Microsoft Word – TXOSTENA_Gurasotasuna_EUS .docx
